مردم یا دولت؛ مقصر کیست؟!

به گزارش مجله سرگرمی، در شرایطی که کرونا بار دیگر اوج گرفته و بر شمار قربانیان آن افزوده شده است مدام بر تقصیر مردم در شکل گیری این وانفسا تأکید می گردد. اما به راستی مقصر کیست؟ مردم که توصیه ها را جدی نگرفتند یا دولت که بر بازگشایی ها اصرار داشت؟ پرسش هایی که مزدک دانشور انسان شناس در تبادل نظر با خبرنگاران به آنها پاسخ گفت. این تبادل نظر را در ادامه می خوانید:

مردم یا دولت؛ مقصر کیست؟!

چه دلایلی وجود دارد که دراوج دریافت دوباره کرونا مردم و قربانیان مقصر شناخته می شوند؟

در ابتدا به دلایل بنیانی و انسان شناختی مقصرشمردن قربانیان اشاره می کنم. استاد راهنمای من پروفسور زیگون کتابی دارد به نام اخلاقیات مربوط به بازپروری اعتیاد در روسیه نئولیبرال که در آن به کمپ های ترک اعتیاد کلیسای ارتدکس روسیه پرداخته است. او در این کتاب به درون این کمپ های بازپروری نقبی زده و ادبیات مذهبی مورد استفاده کشیش های ارتدکس برای افراد مقیم را تحلیل گفتمان نموده است. او به این نتیجه رسیده که نظام اخلاقی این کمپ ها در حقیقت شباهت بسیاری به نظام فرهنگی مورد تشویق دولت های نئولیبرال دارد. در این کمپ ها به افراد معتاد یاد داده می گردد که اعتیاد آن ها فقط و فقط تقصیر خود آنهاست و آن ها هستند که باید تاوان گناهشان را با کفاره و رنج پس بدهند.

در این کمپ ها به ساختار اجتماعی، مالی و فرهنگی هیچ توجهی نمی گردد و فرد سوژه تغییر است. این تفسیر از آسیب و بیماری در کلیسای ارتدکس روسیه به شدت شبیه به نگرش دولت های نئولیبرال است که در آن فرد مسوول خوشبختی و یا بدبختی خود است و جامعه یا از نظر آن ها وجود ندارد و یا اصولا وظیفه ای نسبت به فرد ندارد. دولت در این نگاه یک دولت حداقلی است که نقش نگهبان شب را بازی می نماید و فقط در هنگام مناقشه ظاهر می گردد و البته می توان حدس زد که این نگهبان شب! به نفع نیرو های فرادست همواره آماده جانفشانی است. چنانکه در دولت تاچر اعتصاب دوساله معدنچیان با خشونت تمام سرکوب شد و در شیلی پینوشه مردم سرکوب شدند تا قیمت ها آزاد گردد! در واقع یک اتحاد مقدس بین محافظه کاری و نئولیبرالیسم!

این انگاره یا پیش فرض سالهاست که بخش جدایی ناپذیر از گفتمان دولتمردان ایران است. در حوادث جاده ای تقصیر از آن رانندگان است و هیچ اشاره ای به این نمی گردد که چرا ما در کنار عقب مانده ترین جوامع در زمینه کشتار شهروندان در جاده ها قرار داریم. در سقوط هواپیما قصور از خلبان است که یا خواب آلود بوده و یا به هشدار ها بی توجهی نموده است و هیچ صحبتی از مسولیت شرکت های هواپیمایی در تأمین رفاه و آسودگی خلبان نمی گردد. در پزشکی نیز این مسأله تکرار شده است. پزشکان تا آنجا که می توانند تقصیر مسائل بیمار را به گردن خود بیماران می اندازند که فرهنگ غذاخوردن صحیح، فرهنگ ورزش کردن درست و فرهنگ زندگی کردن خوب را نمی دانند. در بیان این پزشکان هیچ توجهی به ساختار های محدودنماینده (چون قیمت بالای مواد غذایی با کیفیت، چون گوشت قرمز و آجیل و قیمت پایین غذا های آشغال یعنی غذا های پرکربوهیدرات و قندی) نمی گردد، به فشار کاری بالا و استراحت اندک، به مسکن کوچک و بی کیفیت و شلوغی خانه ها، به نبود سیاست های حمایتی و بازتوانی، به ساختار نامناسب شهری برای تحرک، به محدودیت های پوششی و ورزشی بانوان و ... تقریبا هیچ چیز دیگری اعتراض ندارند و فقط بیماران را مقصر می شمرند. از آن سو دولت و دستگاه قضایی هم وقتی نوبت به رسیدگی پرونده های پزشکی می رسد، پزشک معالج را مقصر آسیب وارده به بیمار می دانند. در این احکام قضایی اشاره ای به ساختار درست پذیرش و تریاژ بیمار و پرستاری مناسب و یا حتی شیوه آموزش پزشکی و نحوه پزشک پروری در بیمارستان ها و نظام تحقیر نظام مند دانشجویان در بیمارستان های آموزشی نمی گردد و فقط با یک حکم عمل به تکلیف شده و خیال مجری و قاضی و جامعه راحت می گردد.

جایی که این گفتمان در زبان مردم و دولت یکی می گردد، طلب مجازات برای جنایتکاران و افرادی است که با جرایم شان احساسات عمومی را خدشه دار نموده اند. مثلا در خصوص کشته شدن رومینا مردم و دولت یکصدا خواستار اشد مجازات برای پدر رومینا شدند و یا بسیاری را می شناسم که علی رغم تحصیلات بالا از مجازات های خشن برای کودک آزاران، اعدام و حدف فیزیکی معتادان خیابانی، عقیم کردن زنان کارتن خواب و ... دفاع می نمایند. مردم و دولت در این بیان و نظر، فرد را به صورت کامل مقصر می شمارند و برای خودشان هیچ قصوری قایل نیستند. انگار نه انگار که دولت باید قوانین حمایتی برای زنان و بچه ها تدوین کند و اگر تدوین نموده نباید آن را چندین سال معطل بگذارد. مردم نیز در تقویت گفتمان ناموس محور و خشونت پرداز اصلا مقصر نیستند و فقط یک پدر جنایتکار وجود دارد که باید از روی زمین برداشته بگردد.

دقت کنید که نقطه تلاقی گفتمان دولت و مردم در زبان روان شناسان قابل ردیابی است. تا به حال از خود پرسیده اید که چرا صدا و سیما پر از روان شناس است و خبری از جامعه شناس و انسان شناس در برنامه های تحلیلی نیست؟ چون روان شناسانِ غیراجتماعی بر فرد متمرکز هستند. آن ها مداوم در گوش ما می خوانند که بابا دیگران دارند زندگی می نمایند تو چرا باید افسرده باشی؟ تو باید خودت را با محیط تطبیق بدهی! تو باید با همسرت بسازی و شکیبا باشی! تو باید بی آیندگی را ببینی و باز هم فکر کنی که خوشبختی! همه این بدبختی ها تقصیر خودته! کسی رو به خاطر بدبختی هات سرزنش نکن! این سخنان دقیقا از دهان صاحبان کمپ های بازپروری کلیسای ارتدکس، سیاستمداران نئولیبرال و روشنفکران راستگرا بیرون می آید.

چه دلایل دیگری در مقصرنمایی از مردم وجود دارد؟

سیاسی کاری وزارت بهداشت. ما هر روز شاهد هستیم که متولیان وزارت بهداشت دهان به شکوه و شکایت از مردم باز می نمایند و مداوم ادعا می نمایند که مردم رعایت ننموده اند، مردم مراقب نبوده اند، مردم فاصله گیری اجتماعی را مراعات ننموده اند و اکنون ما با موج دوم کرونا (یا ادامه همان موج اول) روبه رو هستیم. به خصوص که بر روی عزا و عروسی متمرکز می شوند و حتی با نشان دادن داماد مدهوشی زیردستگاه تنفسی و با عدم رعایت اخلاق پزشکی سعی دارند برای بیان خود شاهد نیز دست و پا نمایند.

در اینکه عزا و عروسی و کلا هرگونه اجتماعی باعث انتشار ویروس های تنفسی می گردد، شکی نیست و رفتاری است که افراد باید از آن پرهیز نمایند. اما سوال اصلی از فرمانده ستاد کرونای تهران این است که آیا ایشان نمی داند سوار شدن به مترو، شرکت در یک عزای دسته جمعی حدودا یک میلیونی است؟ آیا ایشان نمی داند که سوار شدن به اتوبوس از شرکت در یک عروسی خطرناکتر است؟ آیا ایشان نمی داند که حضور در محل کار و رسیدگی به ارباب رجوع از سراسر نقاط شهر به پخش ویروس در منطقه ای به وسعت یک شهر موثر است؟ آیا ایشان به عنوان یک پزشک عالی رتبه نمی داند که پرستاران باتجربه بیمارستان در امر کنترل عفونت کم و کاستی هایی دارند چه برسد به کسبه و فروشندگان؟ آیا ایشان از وسعت عفونت های بیمارستانی بی خبر است که فکر می نماید با یک بخشنامه می تواند رفتار نانوا و قصاب و گارسون را تغییر بدهد؟ آیا ایشان نمی داند که بازگشایی کسب و کار ها از سوی دولت چه پیامی برای جامعه دارد و باعث می گردد افراد از پوسته مراقبت و توجه بیرون بیایند؟... آقای دکتر نمکی و زالی همه این حرف ها را می دانند، اما مثل همه دولتمردان نئولیبرال و روان شناسان راستگرا قربانیان شرایط را مقصر قلمداد می نمایند.

این خصلت دولتمردان نئولیبرال را می توان در رویکرد به سفر های نوروزی نیز مشاهده کرد. یکی از متولیان ستاد کرونا گفته بود که باید برای خروج از شهر ها عوارض ببندند و قیمت بنزین را در پایانه های بین شهری افزایش بدهند تا تمایل مردم به خروج از شهر ها کم بگردد! معنای دیگر این حرف این است که جاده ها را از فرودستان و پرایدسواران خالی می کنیم تا لندکروز ها و شاسی بلند ها به راحتی در جاده ها جولان بدهند و ثروتمندان به راحتی به ویلا های خوش ساخت و نقشه شان برسند. وقتی متولیان ستاد کرونا چنین افرادی باشند مقابله با کرونا نیز به همین شرایط می رسد.

بحث بعدی سوء استفاده از فداکاری کادر درمان است. تقصیرانگاری مردم از سوی مسوولان وزارت بهداشت به ایجاد عذاب وجدان در افکار عمومی هم رسیده است. مسوولان وزارت بهداشت مداوم اعلام می نمایند که کادر درمان بیمارستانی خسته و فرسوده شده اند و در لباس های محافظت از کرونا عرق سوز و تشنه لب هستند و حتی عکس صورت پرستار برزیلی را به عنوان پرستار ایرانی به رخ مخاطبان می کشند و از خستگی او برای خودشان آبرو می خرند. این رویکرد سیاسی کاری محض است.

نسبت پرستار به بیمار در ایران در بدترین میزان خود نسبت به کشور های توسعه یافته و یا در حال توسعه است. یعنی پرستاران در حالت معمول نیز بیشتر از همتایان خارجی خود کار می نمایند و باید به تعداد بسیار زیادی بیمار رسیدگی نمایند (که امکان آن عموما وجود ندارد و ما دچار پدیده ای به نام همراه بیمار! در بیمارستان شده ایم که باید بخشی از وظایف پرستاران را انجام دهد). در ابتدای همه گیری کرونا بحث استخدام پرستاران بیشتر مطرح شد و بعد تعیین شد که با این پرستاران قرارداد های سه ماهه (89 روزه؟!) بسته اند و چند هفته پیش و با فروکش موقت کرونا می خواستند عذر آن ها را بخواهند!

در همان دوره و با توجه به فشار افکار عمومی بر وزارت بهداشت به رزیدنت ها (یا دستیاران تخصصی) مشارکت نماینده در درمان کرونا مبالغی به عنوان کارانه و تشویقی داده شد. این پزشکان جوان با کار طاقت فرسای بیمارستانی مجبور به کار بدون بیمه بودند و حقوق آن ها به بهانه اینکه تحت آموزش قرار دارند زیر خط فقر واقع شده است. در حال حاضر وزارت بهداشت میخواهد به جای دادن حق و حقوق یک کارگر صرف، به آن ها وام بدهد و در آینده از آن ها بستاند! یعنی شیوه بدهکارسازی آینده که نظام آموزشی آمریکا را به شدت تخریب نموده و بسیاری از فارغ التحصیلان را در معرض فقر مدام قرار می دهد.

سومین نکته بی توجهی وزارت بهداشت به ایمنی و سلامت کادر درمان است. تا آنجا که نماینده سازمان جهانی بهداشت از سلامت و ایمنی کادر درمان ایران به واسطه عدم دسترسی به وسایل و تجهیزات حفاظتی گلایه نموده است. میزان بالای مرگ و میر و ابتلای کادر درمان نیز نشانه ای دیگر از این عدم توجه و کفایت مسوولان وزارت بهداشت است و این افراد به جای آنکه مسوولیت بپذیرند، بیمار شدن کادر درمان را به گردن مردم می اندازند و در مردم عذاب وجدان ایجاد می نمایند.

مسوولان وزارت بهداشت فکر می نمایند با اینکار هایی که می نمایند روحیه مبارزه و مقابله با کرونا برای کادر درمان و به خصوص دو قشر پرستار و دستیاران تخصصی باقی می ماند؟ این نهایت برج عاج نشینی است که خود در اتاق های دلباز بنشینی و از رنج و دردی که کادر درمان می کشند برای خود پناهگاهی بسازی و با چماق عذاب وجدان افکار عمومی را منقاد خود کنی.

دلایل گسترده شدن مجدد کرونا و قصور مسوولین چه بود؟این سوال بسیار پرسیده می گردد که چرا مردم رعایت نمی نمایند. مگر از وخامت بیماری و میزان مرگ و میر مطلع نیستند. پس چرا؟

اولا باید گفت که فاصله بین دولت-ملت به حداکثر خود رسیده است. مردم کمترین میزان اعتماد به آمار و ارقام اعلامی و میزان گسترش ویروس کرونا را دارند. در سوالی که از دکتر حریرچی در رابطه با وجود 18 میلیون مبتلا شده بود، ایشان احتمال وجود این تعداد ابتلا را رد نکرد. حال اگر فرض کنیم که 18 میلیون مبتلا داشته ایم آیا میزان مرگ و میر و بستری با آماری که وزارت بهداشت هر روز اعلام می نماید خوانایی دارد؟ وقتی عضو شورای شهر (که از تعداد متوفیان در بهشت زهرا اطلاع دقیق دارد) به آمار وزارت بهداشت تشکیک وارد می نماید، تکلیف مردم عادی روشن است.

با این همه در میانه فروردین ماه همراهی دولت-ملت به حداکثر خود رسید. یعنی بدون اینکه دولت حمایتی از مردم کند و با آنکه دولت با وعده وام 1 میلیون تومانی فقیرترین لایه ها را به بدهکاران آینده! تبدیل نموده بود، مردم خود در خانه ها ماندند و سنت چند هزارساله 13 به در را برگزار نکردند. این میزان حمایت از برنامه های دولتی که هیچ حمایتی از مردم خود ننموده بود، به راستی جای تقدیر داشت. اما مسوولان وزارت بهداشت و دولتمردان تمامی دستاورد ها را به جیب خود ریختند و اعلام کردند که برنامه های آن ها بوده که باعث موفقیت شده و دیگر کشور های خارجی مداوما تماس می گیرند و خواستار درس گیری از موفقیت های وزارت بهداشت هستند؟!

حال که کرونا دوباره شعله ور شده است معلوم شده که برنامه دولت یعنی طرح فاصله گذاری هوشمند، چیزی جز ورقی بر باد نبوده است و فقط مردم بوده اند که در فروردین ماه با فداکاری و خانه نشینی و تحمل فقر و نداری، بدون حمایت دولت باعث کاهش شیوع کرونا در آن بازه زمانی شده اند و دولت در رابطه با همه گیر کرونا فقط نقش منفی داشته است؛ چنانکه با بازگشایی های شتاب زده و بدون برنامه میزان مرگ و میر را به بالای 200 نفر رسانده است، البته بر مبنای آمار رسمی!

بسیاری از این هزاران نفری که در چند ماه گذشته فوت نموده اند، می توانسته اند زندگی شاد و سالمی را سال ها تجربه نمایند، اما به خاطر غرور و مسوولیت ناپذیری دولتمردان اکنون در سینه قبرستان خفته اند و حتی از مجلس ختم و بدرقه ای درخور نیز محروم مانده اند.

اکنون که شکست بی برنامگی های وزارت بهداشت و دولت علنی شده است، وزیر بهداشت در قامت اپوزیسیون جلوی دوربین ها می آید و با بغضی در گلو گوی انتقاد از دولت، اقتصاددانان و مردم را از روزنامه نگاران و روشنفکران منتقد می رباید! انگار نه انگار که مسوولیت قانونی وزارت بهداشت حفاظت از جان و سلامتی شهروندان است و باید با تجهیز آزمایشگاه ها، یکپارچه سازی انجام تست، فراوری مواد و اقلام حفاظتی و تجهیز مراکز بهداشتی در شهر ها و روستاها، به راه اندازی پرونده الکترونیک، استانداردسازی محیط های کاری، حمایت از فرودستان و لایه های ضعیف اجتماع با هماهنگی دولت و وزارت رفاه از گسترش و شیوع بیماری جلوگیری می کرد.

وزیر بهداشت در قامت اپوزیسیون از همه شاکی است. از دولت که پشتیبانی لازم را ندارد. از اقتصاددانان که دو راهی نان و جان را به او نشان داده اند. از مردم به خاطر اینکه در عروسی و عزا شرکت داشته اند. اما وزیر بهداشت و درمان از همه عیوب و تقصیرات مبراست و گل بی عیب است! کسی از ایشان نمی پرسد که چرا ماسک از ابتدا اجباری نشد و چرا فراوری و توزیع ماسک اجتماعی نشده و امکان دسترسی محرومان، کارگران، زحمتکشان و فرودستان و بی صدایان جامعه به ماسک فراهم نیامده است. چرا تست کرونا تا این حد گران و از دسترس اقشار پیش گفته دور است. چرا کادر بیمارستانی تا این حد خسته و بی دفاعند، حال آنکه راهکار های روشن برای رسیدگی به احوال آن ها وجود دارد و تحت اختیار وزارت بهداشت و ستاد ملی کرونا واقع شده است.

بوروکرات هایی، چون وزیر بهداشت عموما در نقش اپوزیسیون ظاهر می شوند تا مسوولیت کار های نموده و ننموده خود را نپذیرند. از آنجایی که آن ها به حقوق و زندگی راحت خو گرفته اند و در بخش خصوصی هم جایگاهی ندارند، به این سادگی حاضر به دل کندن از جایگاه وزارت و صدارت نیستند. به راستی وزیر بهداشت مسوولیت جان های از دست رفته را روی دوش خود حس نمی نماید؟ و اگر می نماید چرا کاری نمی نماید؟ و اگر کاری نمی تواند انجام بدهد چرا با استعفا و خداحافظی اعتراض خود را نشان نمی دهد؟ آیا این شیوه دولتمردی است که قرار بود اهمیت وزارت و صدارت از آب بینی بز برایش بی ارزشتر باشد؟

tafatton.ir: تفطن، گردشگری، تور لحظه آخری ارزان قیمت، بلیط، ویزا، هتل

faceraz.ir: فیس راز | مجله گردشگری و مسافرتی، خبری و ورزشی

batask.ir: باتسک | مجله گردشگری، موفقیت، پزشکی، سلامت، مد و لباس

منبع: فرارو
انتشار: 25 آبان 1400 بروزرسانی: 25 آبان 1400 گردآورنده: kurdeblog.ir شناسه مطلب: 100807

به "مردم یا دولت؛ مقصر کیست؟!" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "مردم یا دولت؛ مقصر کیست؟!"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید